SM i spastyczność

Skurcze i sztywność mięsni to często występujące objawy, które, na pewnym etapie choroby, dotykają co najmniej 20% pacjentów ze stwardnieniem rozsianym ( sclerosis multiplet, SM).

Przybierają one różne postacie, a ich charakter może się zmieniać z upływem czasu.

Łagodna sztywność mięśni pomaga niektórym poruszać się i utrzymać równowagę, bardziej nasilona lub skurcze prowadzą jednak do zmęczenia, frustracji, a niekiedy powodują ból.

Istnieje wiele dostępnych sposobów leczenia tych przykrych objawów; neurolog powinien pomóc w wyborze najbardziej odpowiedniego dla danego pacjenta sposobu leczenia czy radzenia sobie z nimi.

Wielu chorym pomaga unikanie sytuacji wywołujących skurcze Ważnym elementem radzenia sobie z tymi objawami może być współpraca ze specjalistami od ćwiczeń rozciągających, fizjoterapii lub farmakoterapii.

Mięśnie uczestniczą w każdym niemal wykonywanym przez nas ruchu. Rozciągają się i kurczą, poruszając części ciała i je utrzymując.

Uszkodzenie włókien nerwowych odpowiedzialnych za ruchy mięśni, powoduje w przebiegu stwardnienia rozsianego zaburzenia ich funkcjonowania. Są one bardzo zróżnicowane i dotyczą różnych mięśni.

Lekarze, mówiąc o sztywności mięśni, często stosują termin spastyczność. Oznacza on wzmożone napięcie mięśni. Ujmując to inaczej, można powiedzieć, że podczas ruchu dany mięsień musi pokonać większy niż zwykle opór, co pacjent odczuwa jako silniejsze napięcie mięśni.

Zwiększenie napięcia mięśniowego oznacza, że rozkurczanie się mięśnia następuje powoli, co powoduje ich sztywność.

Utrudnia ona wykonywanie zarówno niewielkich ruchów rąk czy palców, jak i większych, na przykład nóg, w zależności od tego, które mięśnie zostały nią dotknięte. Sztywność może utrudniać na przykład chodzenie.

Skurcze mogą mieć różną siłę i tak jak w przypadku wielu innych objawów SM inaczej wpływają na życie każdego chorego.

Przy rozciąganiu spastycznych mięśni dochodzi czasem do niekontrolowanych szarpnięć ( drgań). Jest to jeden z rodzajów skurczów mięśni, które mogą wystąpić u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym.

W przypadku powtarzających się w krótkim czasie drgań, mamy do czynienia z tak zwanym skurczem "klonicznym", na przykład gdy stopa uderza w podłogę.

U niektórych osób z SM występują nagłe,niekontrolowane ruchy, które powodują, że kończyny są wyrzucane w różnych kierunkach. Mogą one wystąpić, nawet gdy mięsień nie został rozciągnięty.

Na ogół określa się je jednym z następujących terminów:

1. "skurcze mięśni zginaczy" powodują zgięcie kończyny ku górze,, w stronę tułowia;
2. "skurcze mięśni prostowników" powodują gwałtowny wyprost kończyny w kierunku tułowia;
3. "skurcze mięśni przywodzicieli" sprawiają, że nogi gwałtownie schodzą się, utrudniając rozwarcie ud.

Opisane skurcze występują w różnym nasileniu i, tak jak w przypadku wielu objawów SM, ich odczuwanie jest sprawą indywidualną.

Nasilenie skurczów i sztywności mięśni może być odczuwane jako nieznaczna uciążliwość lub silny ból, uniemożliwiający codzienne funkcjonowanie. Jednak są sytuacje, gdy spastyczność staje się przydatna.

W przypadku słabych mięśni nóg ich niewielka sztywność pozwala utrzymać nogi wyprostowane, a tym samym stabilnie chodzić i stać. W takich przypadkach lepiej obserwować swoje mięśnie, by ewentualnie zapobiec powikłaniom, niż starać się zupełnie pozbyć sztywności.

Niestety ciężka i utrzymująca się dłuższy czas spastyczność l ub silne skurcze mięśni zakłócają zdolność poruszania się i poważnie utrudniają życie codzienne.

Silne skurcze powodują drganie całego ciała, gwałtowne ruchy kończyn lub ich unieruchomienie w niewygodnej pozycji.

Szczególnie uciążliwe są skurcze pojawiające się w nocy. Wywoływane przez nie drganie, zazwyczaj nóg, budzą chorego lub jego współmałżonka nawet kilka razy w ciągu jednej nocy.

Brak snu, a więc wypoczynku w nocy, dodatkowo utrudnia życie osób ze stwardnieniem rozsianym, pogłębiając inne objawy, jak na przykład zmęczenie i osłabienie.

W przypadku występowania skurczów i sztywności mięśni, zmiany w funkcjonowaniu chorego mogą zachodzić niespodziewanie: z dnia na dzień lub nawet o różnych porach danego dnia. Jest to nie tylko zaskakujące, ale często także krępujące.

Skurcze i sztywność mięsni bywają źródłem zakłopotania chorego, a ewentualne metody leczenia mogą być skuteczniejsze, jeśli pacjent i osoby mu bliskie rozumieją mechanizm ich działania.

Nawet jeśli skurcze czy sztywność mięśni nie stanowią problemu, warto zwrócić na nie uwagę lekarza, aby zawczasu znaleźć odp[owiednie sposoby radzenia sobie z tymi objawami i uniknąć późniejszych powikłań.

Nieleczone skurcze i sztywność wywołują nieprzyjemne napięcie skóry lub trudności z utrzymaniem prawidłowej postawy ciała. Właściwe postępowanie może zminimalizować niebezpieczeństwo wystąpienia podobnych objawów i pozwoli uniknąć innych, jak odleżyny czy bóle stawów.