Leki pierwszego rzutu, są co prawda skuteczne u większości pacjentów, jednak nie u wszystkich. Przedstawiłem wcześniej inne możliwości leczenia,
które mogą okazać się skuteczne dla pacjentów z bardziej zaawansowaną postacią SM.
Objawy dotyczące pęcherza moczowego w SM stają się trudniejsze do opanowania w miarę postępu choroby, która zajmuje rdzeń kręgowy i zmniejsza mobilność pacjenta.
Stopień zaburzeń czynności pęcherza u pacjentów z SM zależy w dużej mierze od stopnia trudności, jaki sprawia im chodzenie.
Jak przedstawiłem wcześniej na rysunku opisującym rdzeń kręgowy na stronie
"Jak działa pęcherz moczowy?",
pojawienie się zmian w rdzeniu kręgowym wpływa na szlaki nerwowe prowadzące do i z pęcherza. Dlatego właśnie problemy z pęcherzem nasilają się w miarę utraty sprawności w poruszaniu.
W takim przypadku przedstawionyb wcześniej sposób postępowania leczniczego może okazać się nieskuteczny i należy rozważyć inne możliwości.
- Cewniki załozone na stałe.
- Cewnik wprowadzany przez cewkę moczową.
- Cewnik nadłonowy.
- Radzenie sobie z cewnikiem i zapobieganie występowania problemów.
- Zabiegi chirurgiczne.
Chorzy, którzy są w stanie samodzielnie pisać i jeść, zazwyczaj mogą się samodzielnie cewnikować. Nie zawsze jednak istnieje taka możliwość, np. u pacjentów, którzy nie są natyle zręczni, l
ub mają zaburzenia czucia w dłoniach. Samodzielne cewnikowanie nie jest rozwiazaniem także w przypadku bardzo nasilonego częstomoczu, ponieważ wynika on raczej z nadreatywności pęcherza niz z niecałkowitego jego opróżniania.
Jeśli samodzielne cewnikowanie jest niemożliwe lub niewskazane, można rozważyć założenie cewnika na stałe ( pozostaje on w pęcherzu). Pomaga to zazwyczaj opanować zaburzenia czynności pęcherza u osób,
które mają ogromne oroblemy z poruszaniem ( korzystają z wozków inwalidzkich). Bardzo nietypową sytuacją byłoby załozenie cewnika na stałe osobie, ktora może chodzić.
Decyzja o sposobie postępowania zależy od mobilności i ogólnego stopnia niepełnosprawności pacjenta, a także od dokuczliwości ojawów. |
Do cewnika załozonego na stałe przymocowany jest worek, w którym zbiera się mocz spuszczany z pęcherza. Worek ten regularnie opróznia się przez zawór w dnie.
Worki takie mogą być bardzo dyskretne. Są one dostępne w wielu rozmiarach, np. niektórzy stosują większy worek na noc.
Można je nosic albo przymocowane do nogi albo w specjalnie uszytej bieliźnie. Alternatywą dla worka może być cewnik z zaworkiem, który otwiera się i zamyka w ceku opróżnienia pęcherza do toalety albo do pojemnika.
do podjęcia decyzji o tym, czy jest to właściwe dla danego pacjenta, wymagane jest badanie. Zależy to od wielu czynników, w tym od pojemności pęcherza i zdolności pacjenta do obsługiwania zaworka.
Istnieją dwa rodzaje cewników zakłądanych na stałe: cewnik wprowadzany przez cewkę moczową i cewnik nadłonowy. Ważne jest, aby pacjent przedyskutował z urologiem, który z nich jest dla niego bardziej odpowiedni
( skierowanie do urologa może wystawić lekarz pierwszego kontaktu).
Decyzja o przejściu na cewnik zakładany na stałe jest trudna - jest to znaczna zmiana w życiu z SM i wydaje się ona kolejnym etapem postępu niepełnosprawności.
Pielęgniarka zajmująca się SM może pomóc w przedyskutowaniu tej zmiany. Niektórym pacjentom pomaga rozmowa z kimś, kto już ma cewnik załozony na stałe.
Cewnik ten zakłada zazwyczaj pielęgniarka rejonowa, wprowadzając go przez cewkę moczową - rurkę, przez którą mocz wypływa z pęcherza moczowego.
Po założeniu, cewnik służy raczej do opróżniania pęcherza niż do oddawania moczu w zwykły sposób.
Wielu pacjentom pomaga to przyzwyczaić się do cewnika i obsługiwania worka, ale dla wielu nie jest to na dłuższą metę dobre rozwiązanie, ponieważ mocz może przeciekać wokół cewnika,
może on też rozciągać i uszkadzać szyjkę pęcherza.
Cewnik zakładany przez cewkę moczową należy regularnie zmieniać w odstępach nie dłuższych niż 12 tygodni. W niektórych przypadkach mogą nauczyć się tego opiekunowie chorych.
Cewnik nadłonowy wprowadza się do pęcherza moczowego przez niewielkie nacięcie na brzuchu, wykonywane zazwyczaj przez urologa w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym.
Ważne jest, żeby cewnik został założony w lokalnej placówce, w której można skorzystać
z dalszej opieki.
Cewnik nadłonowy należy zmieniać regularnie, zazwyczaj co 12 tygodni lub częściej. Niektórzy chorzy lub ich opiekunowie mogą nauczyć się sami zmieniać cewnik.
Czasem jednak konieczna jest częstsza wymiana cewnika, gdyż w moczu niektórych pacjentów tworzy się duzo osadu.
Wielu pacjentów woli cewnik nadłonowy niż wprowadzany przez cewkę moczową, ponieważ łatwiej go wymieniac, szczególnie pacjentom ze skurczami nóg.
Również łatwiej z takim cewnikiem uprawiać seks.
Najważniejsze jest utrzymywanie cewnika w czystości. Jednak niektórzy pacjenci, nawet niezykle dbający o higienę wydają się bardziej podatni na nawracające zakażenia niż inni.
Zarówno u pacjentów z cewnikiem założonym na stałe, jak i u innych, część probleów wynika z picia niewystarczającej ilości płynów. ważne jest zatem, żeby dużo pić. Ilość oddawanego moczu jest wówczas większa,
co w pewien sposób przepłukuje pęcherz. Zapobiega to zakażeniom oraz wytrącaniu się wapnia na ściankach cewnika i jgo zatykaniu.
U niektórych chorych może dochodzić do
"przeciekania" moczu wokół cewnika. przyczyną mogą być zaparcia, bardzo ważne jest więc regularne oddawanie stolca.
Jeśli pojawiają się nawracające zakażenia lub inne problemy, należy zasięgnąć porady lekarza urologa.
Choć bardzo niewielu pacjentów z SM poddaje się chirurgicznym zabiegom urologicznym, mogą być one właściwym rozwiązaniem dla niewielkiej liczby pacjentów o ciężkim przebiegu choroby.
Czasem, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatu, wykonuje się zabieg zwany
ileocystoplastyką, polegający na powiększeniu p.ęcherza. celem operacji jest zwiększenie pojemności pęcherza oraz osłabienie jego skurczów.
Pacjenci powinni jednak być w stanie wykonać samodzielne cewnikowanie w celu oprożnienia pęcherza, zabieg ten nie jest więc wskazany u pacjentów, którzy nie mogą tego robić
Inny zabieg, nazywany
"Przetoką pęcherzowo-skórną" , polega na wytworzeniu pewnego rodzaju rurki między pęcherzem moczowym a skórą brzuxha. Rurka ta, utworzona z tkanek jelita cienkiego,
prowadzi do worka przymocowanego do skóry tak, że samodzielne cewnikowanie nie jest konieczne. Ten rodzaj zabiegu określa się również nazwą "urostomia".
Osoba z SM może poddać się operacji chirurgicznej, Wymaga ona jednak dobrego oszacowanego ryzyka i wykonywanie przez doświadczony zespół.
