Na wykresie przedstawiono dobry sposób leczenia
"pierwszego rzutu", stosowany w zaburzeniach czynności pęcherza u pacjentów z SM.
Sposób ten jest skuteczny u większości pacjentów, szczególnie osób z SM o łagodniejszym przebiegu choroby, oraz u chorych, którzy,
jeśli wymagają samodzielnego cewnikowania, wykonują je, przyjmując równoległe leki.
- Najważniejsze badanie.
- Leczenie farmakologiczne.
- Okresowe samodzielne cewnikowanie.
- Radzenie sobie dzień w dzień.
Najważniejsze jest stwierdzenie, czy pęcherz zostaje całkowicie oprózniony. Dlatego, przy planowaniu leczenia zaburzeń czynności pęcherza w SM,
głównym badaniem jest pomiar objętości zalegającego moczu, czyli ilości moczu pozostającego w pęcherzu po jego opróznianiu.
Badanie to należy wykonać nawet wtedy, gdy pacjent skarży się na parcie naglące i częstomocz ( zaburzenia, które niekoniecznie oznaczają niecałkowite oprózniane pęcherza).
Podczas badań objętość zalegającego moczu można zmierzyć albo za pomocą cewnika służącego do spuszczania moczu z pęcherza, albo częściej za pomocą ultrasonografii.
Jest to badanie szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne. Sporządzenie bilansu płynów, tzn. mierzenie objętości przyjmowanych płynów i objętości moczu, nie wykaże objętości zalegającej.
Do tego trzeba by było stwierdzić, że przed rozpoczęciem pomiarów objętość zalegającego moczu wynosi zero. Poza tym organizm traci płyny także innymi drogami,
które nie są uwzględniane w bilansie płynów, np. przy poceniu się.
Przy niewielkiej objętości zalegającego moczu - mniej niż 100 ml - nasilenie skurczów pęcherza można zmniejszać farmakologicznie. Przynosi to ukgę zarówno przy częstomoczu, jak i parciach naglących.
Przy znacznej objętości zalegającego moczu - więcej niż 10 ml - konieczne jest znalezienie sposobu na poprawę stopnia opróżniania pęcherza, np. przez samodzielne cewnikowanie,
bez którego jakiekolwiek próby farmakologicznego leczenia nietrzymania moczu z uczuciem parcia nie będą skuteczne.
W leczeniu pęcgerza nadreaktywnego i w zmniejszaniu nieprzewidywalności jego skurczów stosuje się wiele leków.
Wiele z nich należy dom tej samej rodziny leków przeciwcholinergicznych.
Najczęsciej stosowanym lekiem jest
oxybutynina ( nazwa handlowa Ditropan), ale do wyboru są również inne, w tym
tolterodyna (Detrusidol) i
solifenacyna (Vesicare).
Przyjmuje się je w postaci tabletek kilka razy na dobę. Oxybutynina i tolterodyna dostępne są w postaci preparatów o przedłuzonym działaniu ( Lirynel XL, Detrusitol XL), które wystarczy zażywać tylko raz na dobę.
Przy przyjmowaniu każdego z tych leków może wystąpić suchość w ustach o zróznicowanym nasileniu. Niektórzy pacjenci, u których przy stosowaniu jednego leku występują działania niepożądane,
moga zmienić lek na inny, który będzie im bardziej odpowiadał.
Imipramina ( Tofranil) należy do grupy leków zwanych trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi. Lek ten rzadko używany jest przy zaburzeniach czynności pęcherza moczowego,
ale jeśli dodatkowo występuje bezsenność i/lub stany depresyjne, można go stosować na noc.
Niezakłócony sen pacjentom budzącym się w nocy z potrzebą opróznienia pęcherza może zapewnić
desmopresyna ( deamino-D-arginino-wazopresyną, deamino-D-arginine vasopressine DDAVP) w postaci tabletek lub sprayu do nosa.
Desmopresyny nie wolno stosować częściej niż raz na dobę, a w jednym z ewentualnych działań niepożądanych jest "zatrucie wodą", czyli intensywne zatrzymywanie wody
w organiźmie, w niebezpieczny sposób zaburzające równowagę soli i wody. Należy zapytać lekarza o radę w kwestii przyjmowania płynów.
Okresowe samodzielne cewnikowanie jest najskuteczniejszym rozwiązaniem w przypadku niecałkowitego oprózniania pęcherza. zabieg ten polega na wsunięciu cienkiej plastikowej rurki ( cewnika)
do cewki moczowej w celu spuszczeniu moczu z pęcherza. Większość pacjentów wykonuje go od dwóch do czterech razy na obę. Wyspecjalizowana pięlęgniarka może nauczyć pacjenta sposobu, w jaki należy to robić.
Zazwyczaj slowo "cewnikowanie" kojarzy się pacjentom ze skomplikowaną czynnością. Tymczasem w rzeczywistości jest ono bardzo proste i, co najważniejsze, znacznie zmienia życie,
przywracając swobodę wychodzenia z domu bez potrzeby zaprzątania sobie głowy tym, gdzie jest najbliższa toaleta.
Istnieje wiele różnych rodzajów cewników, zarówno dla mężczyzn, jak i dla kobiet, w tym cewniki jednorazowe i wielokrotnego użycia.
U doradcy - specjalisty, np. pielęgniarki zajmującej się SM lub zaburzeniami pęcherza moczowego, można można uzyskać najnowsze informacje o róznych typach cewników i pomoc w doborze najbardziej odpowiedniego.
Może to wydawać nielogiczne, ale picie mniejszej ilości płynów zwykle nasila zaburzenia czynności pęcherza. Kiedy pije się mniej, mocz staje się bardziej zagęszczony.
Powoduje to podrażnienie pęcherza, co przyczynia się do jego skurczów oraz zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zakażeń układu moczowego.
Na ogół dobrze jest więc przyjmować dużo płynów. Jeśli nie jest się przyzwyczajonym do picia większej objętości płynów, najlepiej zwiekszać ich ilość stopniowo, np. w dni, kiedy jest się w domu lub kiedy ma się łatwy dostęp do toalety.
Może to wydawać nielogiczne, ale picie mniejszej ilości płynów zwykle nasila zaburzenia czynności pęcherza. Kiedy pije się mniej, mocz staje się bardziej zagęszczony. |
Zakażenia układu moczowego mogą również wynikać z zaburzeń czynności pęcherza lub nie być związane z SM. Ich objawybezpośrednio powodowane przez SM ( np. potrzeba częstego oddawania moczu).
Lekarz zaleca wówczas odpowiednie badanie, tj. posiew moczu, dzięki czemu dokładnie można określić zarówno, jakie bakterie doprowadziły do stanu zapalnego, jak i na jaki preparat ( antybiotyk) są one wrażliwe.
Wydaje się, że u niektórych osób zakażenia występują częściej niż u innych, nawet przy zachowaniu wzorowej higieny.
U pacjentów samodzielnie wykonujących cewnikowanie istnieje większe prawdopodobieństwo występowania bakterii ( mikroorganizmów) w moczu przesyłanym na badania laboratoryjne, ale stan ten nie jest tożsamy z prawdziwym zakażeniem.
Zakażenie powoduje, że mocz staje się mętny i ma nieprzyjemny zapach, a u niektórych pacjentów występuje ból. Ćwiczeia dna miednicy mogą pomóc zapanować nad pęcherzem dzięki zwiększeniu zdolności do "utrzymywania" moczu.
Ich głównym zastosowaniem w populacji ogólnej jest pomoc kobietom po porodzie w opanowaniu stresowgo nietrzymania moczu.
